ေျမတိုင္းပညာ၏ အေျခခံသေဘာတရားမ်ား အပိုင္း (၂)

Astronomy Basics-Norths, Longitudes&Latitudes
ပထမပိုင္းမွာတုန္းက Survey ရဲ႕ အဓိကက်တဲ့ Basic Principles ေတြကိုအဓိကထားေရးခဲ့ပါတယ္ ဒီအပိုင္းမွာေတာ့ က်ေတာ့အေပၚကေျပာခဲ့တဲ့အေၾကာင္းရာေတြကိုေရးပါမယ္
----------------------------------------
ေျမာက္အရပ္ကဘယ္နွစ္မ်ိဳးရွိတာလည္း ???
အေျခခံအားျဖင့္ ေျမာက္အရပ္ဟာ ၃ မ်ိဳးရွိပါတယ္
1. True North - ဓူ၀ံၾကယ္ရဲ႕တည္ေနရာကို ေျမာက္အရပ္လို႔သတ္မွတ္တာပါ ဒါဟာ စၾကာ၀ဌာၾကီးရဲ႕ ေျမာက္အရပ္စူးစူးလို႔ေျပာလို႔ရပါတယ္ ဒါကို ကမၻာေျမၾကီးကေနတိုင္းရင္ တစ္နွစ္မွာ ၃၆၅ ရက္ရွိတဲ့အေလွ်ာက္ ေျပာင္းလည္းေနမွာပါ
က်ေတာ္တို႔ကမၻာေျမၾကီးဟာ တစ္နွစ္မွာတစ္ပတ္ ေနကို္လည္ပတ္ေနပါတယ္ ဒါေၾကာင့္မနက္ခင္းတိုင္းမွာ ေနစထြက္တဲ့အရပ္ဟာ မတူပါဘူး ဒါကိုသိခ်င္ရင္ မိုးေ၀သႏွင့္ဇလေဗဒက နွစ္စဥ္တစ္နွစ္တစ္ခါထုတ္တဲ့ Star Almanac ဆိုတဲ့စာအုပ္ကိုေတာင္းၾကည့္လို့ရပါတယ္ ကမၻာေျမၾကီးေပၚမွာဘဲ Fixed ျဖစ္ေနတဲ့က်ေတာ္တို႔အတြက္ကေတာ့ True North ကိုျမင္ရဲ႕တဲ့ေနရာေတြဟာေျပာင္းလည္းေနမွာပါ True North ကိုဘယ္မွာသံုးလည္းဆိုရင္ လုပ္ငန္းလိုအပ္ခ်က္အရ တိက်မွဳကိုပိုလိုခ်င္ရင္ သံုးပါတယ္ ဥပမာ လမ္းေဖာက္တဲ့အခါမွာ စမွတ္နဲ႔ ဆံုးမွတ္ဟာ ေ၀းတာေၾကာင့္ ကမၻာေျမၾကီးကို Plane Survey- အျဖစ္ယူလို႔မရေတာ့ပါဘူး ခုံးေနတယ္လို႔ယူဆျပီး အခံုးအတိုင္းတိုင္းရပါတယ္ ဒါကို Geodesic Survey လို႔ေခၚတာပါ Plane Survey ဆိုတာကေတာ့ ေျမၾကီးဟာ ျပန္႔ေနတယ္လို႔ယူဆျပီးတိုင္းတဲ့နည္းပါ Geodesic Survey ဟာဘာနဲ႔တူလည္းဆိုရင္ Basketball ေဘာလံုးတစ္လံုးကိုယူျပီး မ်ဥ္းသံုးေၾကာင္းကို ၾကိဂံျဖစ္ေအာင္ဆြဲလိုက္ပါ ထြက္လာတဲ့ ၾတိဂံဟာ အခုံးတိုင္းျဖစ္ေနပါလိမ့္မယ္ ဒါကို Spherical Trigonometry လို႔ေခၚပါတယ္ plane survey ကေတာ့ မ်ဥ္းေျဖာင့္သံုးေၾကာင္းဆက္ထားသလိုျဖစ္ေနမွာပါ
2.Magnetic North - ဒါဟာ သံလိုက္အိမ္ေျမွာင္က ျပတဲ့ေျမာက္အရပ္ျဖစ္ပါတယ္ ဒီေနရာမွာ တစ္ခုသတိထားရမွာက ဓူ၀ံၾကယ္ကျပတဲ့ေျမာက္အရပ္နဲ႔ သံလိုက္အိမ္ေျမွာင္ကျပတဲ့ ေျမာက္အရပ္ဟာ မတူဘူးဆိုတာပါ သံလိုက္အိမ္ေျမွာက္ကျပတဲ့ေျမာက္အရပ္ဟာ ကမၻာၾကီးရဲ႕တည္ေန၊ရာတစ္ခုကိုသာဦးတည္ေနတာျဖစ္ျပီး ကမၻာ့သံလိုက္စက္ကြင္းေျမာင္းလည္းလာတဲ့နဲ႔အမွ် ေျပာင္းလဲေနပါတယ္၂၀၀၁ ခုနွစ္တုန္းက သံလိုက္အိမ္ေျမွာင္ဟာ ကေနဒါနိုင္ငံရဲ႕ ေျမာက္ဖက္ Ellesmere Island at 81.1 N /110.8 W ကိုျပေနရာကေန 2005 မွာက်ေတာ့ 81.1 N /117.8 W . 2009 က်ေတာ့ 84.9 N/ 131.0W. ဒါဟာ Russia ဖက္ကို တစ္နွစ္ကို ၃၄ မိုင္နုန္းနဲ႔ ေရြ႕သြားတာပါ ဒါေၾကာင့္သံလိုက္အိမ္ေျမွာင္ရဲ႕ တည္ေနရာဟာ ကမၻာ ့သံလိုက္စက္ကြင္းအေျပာင္းလည္းေပၚမွာမူတည္ပါတယ္
3.Grid North - ဒါဟာ geographic north ပါ.. Geo ဆိုတာကေတာ့ ပထ၀ီေျမၾကီး Graphic ဆိုတာကပံုဆြဲတာ ဒါေၾကာင့္ grid north ဆိုတာ ကမၻာ့ေျမပံုေပၚမွာရွိတဲ့ ေျမာက္အရပ္ပါ တခုသတိထားရမွာက ဒါကိုေျမပံုထုတ္ရတာအဆင္ေျပေအာင္လို႔ လူေတြဖန္တီးထားျခင္းသာလွ်င္ျဖစ္ပါတယ္ ဒါကိုသိေအာင္ သဘာ၀နညး္နဲ႔တိုင္းလို႔မရပါဘူး ဥပမာ True north ကိုသိခ်င္ရင္ ဓူ၀ံၾကယ္ကေနရွာလို႔ရတယ္ Magnetic north ကိုက်ေတာ့ သံလိုက္အိမ္ေျမွာင္သံုးျပီးရွာ ဒါေပမဲ့ grid north ကိုက်ေတာ့ ေျမပံုကေနဘဲရွာလို႔ရပါတယ္ Grid ဆိုတဲ့အဓိပၸါယ္ကေတာ့ ေလးေထာင့္အကြက္ေတြကိုေျပာတာပါ Grid ေတြကို ကမၻာလံုးၾကီးရဲ႕ North pole ေတြနဲ႔ South pole ေတြကိုပိုင္းျပီးဆြဲထားပါတယ္ Magnetic north နဲ႔ Grid North ရဲ႕ ဆက္သြယ္ခ်က္ကို ပံု ၁ ကိုၾကည့္လိုက္ရင္ ရွင္းသြားပါလိမ့္မယ္
ေနာက္ျပီး ခပ္ေၾကာင္ေၾကာင္ North တစ္ခုရွိက်န္ပါေသးတယ္ အဲ့ဒါကေတာ့ Construction North ပါ ဥပမာ Auto Cad ျဖစ္ေစ Revit ျဖစ္ေစ အေဆာက္ဦးတစ္ခုကိုဆြဲတဲ့ေနရာမွာ E-S-W-N ဆိုျပီး Coordinate ရွိပါတယ္ ဒါေပမဲ့ကိုယ္ေဆာက္မဲ့ အေဆာက္အဦးရဲ႕ Direction ဟာအျမဲ True North အတိုင္းရွိမွာမဟုတ္ပါဘူး မႏၱေလးျမိဳ႔လိုလမ္းေတြမွာ အေရွ႕ဆိုရင္ အေရွ႕တည့္တည့္ရွိေပမဲ့ တခ်ိဳ႕ေသာလမ္းေတြဟာ အေစာင္းအတိုင္းျဖစ္ရင္ အိမ္ကိုပါလိုက္ေစာင္းေပးရမွာပါ လမ္းကိုယ္တိုင္ကေစာင္းေနရင္ True North ဟာ အိမ္ရဲ႕ North မဟုတ္ေတာ့ဘူး အဲ့လိုေစာင္းတိုင္းသာ Auto Cad မွာအေစာင္းအတိုင္းလိုက္ဆြဲေနရရင္ Degree ေျပာင္းေနတာနဲ႔တင္မျပီးေတာ့ဘူး ဒါေၾကာင့္ Construction north ဆိုတာေပၚလာတာပါ construction north ဆိုတာ ကိုယ့္အိမ္ရဲ႕ perpendicular က်တဲ့ direction ကို north အျဖစ္ယူဆျပီး true north နဲ႔ construction north နွစ္ခုရဲ႕ ျခားနားျခင္း declination ျဖစ္လာပါတယ္
------------------------------------------------
LONGITUDES & LATITUDES - ေလာင္ဂ်ီက်ဴးနဲ႔ လတၱီက်ဴးဆိုတာဘာလည္း ? ? ?
Longitudes - ေလာင္ဂ်ီက်ဴးမ်ဥ္းေတြဟာ အရြယ္ညီပါတယ္ကမၻာလံုးၾကီးေပၚမွာ ေဒါင္လိုက္မ်ဥ္းေတြဆြဲထားတာပါ မ်က္စိထဲျမင္ေအာင္ျပရင္ ကမၻာလံုးၾကီးကို သံပုရာသီးလို႔ယူဆျပီး အေပၚေအာက္ ျခမ္းလိုက္ပါ အဲ့ဒါေလာင္ဂ်ီက်ဴးပါ ပံု ၂ ကိုၾကည့္ပါ
ေလာင္ဂ်ီက်ဴးေတြဟာ ၁ ဒီဂရီကိုတစ္ေၾကာင္းဆြဲရင္ စုစုေပါင္း မ်ဥ္းေပါင္း ၃၆၀ ရွိပါတယ္ England က Green Wish ျမိဳ႔ကိုျဖတ္သြားတဲ့မ်ဥ္းကို Greenwish မ်ဥ္းလို႔ေခၚပါတယ္ ကမၻာၾကီးတစ္ပတ္လည္ရင္ ၁ ရက္ပါ
ကမာၻတစ္ပတ္ကို ၃၆၀* - ၂၄ နာရီ >>> ေလာင္ဂ်ီက်ဴး 1 degree ကြာရင္ ၄ မိနစ္ ၾကာပါတယ္ ဒါေၾကာင့္ ေလာဂ်ီက်ဴးမ်ဥ္းေတြကို အခ်ိန္သိခ်င္တဲ့အခါမွာသံုးပါတယ္
Latitudes - လတၱီက်ဴးမ်ဥ္းေတြကို ရာသီဥတုသိခ်င္တဲ့ေနမွာမွာသံုးပါတယ္ ပံု ၂ကိုၾကည့္ပါ မ်ဥ္းေပါင္း ၁၈၀ အထိရွိပါတယ္ အီေကြတာတစ္ဖက္စီမွာ ၉၀ ရွိပါတယ္ လတၱီက်ဴးမ်ဥ္းေတြဟာ တစ္ခုနဲ႔တစ္ခု အရြယ္မညီပါဘူး အီေကြတာမွာ အၾကီးဆံုးျဖစ္ပါတယ္ အီေကြတာနဲ႔အနီးဆံုးဟာ ေနနဲ႔ပိုထိေတြ႕ရလို႔ ရာသီဥတုဟာ အပူဆံုးပါ
အခ်ဳပ္အားျဖင့္ေျပာရရင္ *ေလာဂ်ီက်ဴးေတြဟာ အခ်ိန္ကိုတိုင္းတဲ့ေနရာမွာသံုးျပီး လတၱီက်ဴးမ်ဥ္းေတြဟာ ရာသီဥတုကိုေဖာ္ျပတဲ့ေနရာမွာသံုးပါတယ္
ေမးစရာရွိတာက suvery နဲ႔ဘာဆိုင္လို႔လည္းဆိုရင္ ကမၻာ့ေျမပံုေပၚမွာ Latitudes and Longitudes မ်ဥ္းေတြကို Grid -ေလးေထာင့္ကြက္ အျဖစ္ပိုင္းျပီး Location ကိုယူပါတယ္
Aung Hla Min Naing